proeftuin
voor innovatie
Nieuwe Businessmodellen
Op langoed Grootstal is samenhang belangrijk: een alomvattende visie verbindt de onderdelen en disciplines, waardoor sprake kan zijn van meervoudige waardecreatie, waardetransacties en synergie. Vanuit die context is ruilen en delen: gebruikmaken van elkaars kracht en waarde.
De duurzame praktijk op landgoed Grootstal heeft geleid tot het co-auteurschap van Kien van Hövell aan het boek Nieuwe Businessmodellen: Werken aan Waardecreatie van Jan Jonker e.a. (2014).
In 2015 haalde dit boek de top 5 voor Beste Mangement Boek van het Jaar. In 2016 is het boek vertaald naar het Engels.
In 2020 publiceerde Jan Jonker het bijbehorende Businessmodel Template, dat dieper ingaat op de maatschappelijke impact van bedrijven en mogelijke samenwerkingsvormen.
Flexibiliteit op een landgoed is nodig om veerkracht door de tijd heen te kunnen bewaren. Op Grootstal reikt verandering veelal over traditionele grenzen heen maar het maakt optimaal gebruik van het bestaande. Hierdoor worden de historische 'roots' van het landgoed gerespecteerd en is er tegelijk ruimte voor vernieuwing.
Hieronder volgen enkele (innovatieve) projecten waar landgoed Grootstal in de voorhoede bij betrokken is (geweest).
Zelfoogst moestuin
'Het heerlijke land'
Sinds 2017 is op Landgoed Grootstal de zelfoogsttuin 'Het Heerlijke Land' van start gegaan: een nieuwe vorm van maatschappelijk ondernemerschap o.l.v. tuinder Ingrid Loman, die sinds 2022 het stokje heeft overgedragen aan Fernande Pool en Vera Gotwalt.
Het heerlijke land werkt volgens het CSA-model. CSA staat voor Community Supported Agriculture (door de gemeenschap ondersteunde landbouw). Door een oogstaandeel te kopen, kun je van juni t/m november wekelijks je eigen kakelverse groenten direct van het land oogsten, genieten van de tuin en het omliggende landschap, en andere aandeelhouders ontmoeten. Door de ketens tussen bodem en bord te verkleinen draag je bovendien rechtstreeks bij aan de verduurzaming van de landbouw in je eigen buurt.
Optimale synergie dus, tussen stad en land!
Volg via Facebook het blog van Ingrid Loman.
Het Landgoedbedrijf
Particuliere landgoederen worden gekenmerkt door hun integrale en circulaire werkwijze. Eigenaren die al generaties lang de regie voeren, bieden continuïteit en zijn geworteld in hun omgeving. Hun werkwijze genereert vaak in talloze domeinen maatschappelijke waarde: ruimtelijke kwaliteit, natuur, milieu, cultuurhistorie, duurzame economie, betrokken ondernemerschap, verbondenheid met de gemeenschap, welzijn en sociale cohesie. Maar sectorale benaderingswijze van overheden kan dit integrale systeem vaak onbedoeld onder spanning zetten, waardoor landgoederen kwetsbaar zijn in hun functioneren en maatschappelijke kansen worden gemist.
Landgoed Grootstal (interview 2012) >>) nam samen met drie andere landgoederen het initiatief in de landelijke discussie over duurzaamheid en de rol van particulieren in de publieke zaak. Hiervoor werd in 2011 een Green Deal afgesloten met het ministerie van EL&I en samengewerkt met de provincies Gelderland, Utrecht, Overijssel en Zuid Holland.
Op een druk bezochte slotconferentie werd het initiatief in 2014 overgenomen door de Federatie Particulier Grondbezit. De FPG wil de zelfredzaamheid en het verdienvermogen van landgoederen blijven verbeteren en de samenwerking met partners en overheden versterken.
Soil4U
Duurzaam bodembeheer is nodig om de verschraling van landbouwgrond, in het bijzonder van het bodemleven, tegen te gaan. Maar de praktijk is weerbarstig, de kennis over het bodemsysteem nog niet genoegzaam bekend en er is aarzeling over de financiele implicaties voor de agrarier.
Het doel van dit project is om de mogelijkheden te verkennen tot bevordering van duurzaam bodemgebruik in de landbouw. Landgoed Grootstal is naast de landgoederen Bingerden en Vilsteren een van de proeflocaties waar verschillen in bodembeheer de komende jaren gemonitord zullen worden en de transitie naar een duurzame landbouw in gang wordt gezet en versneld. Ook zal gekeken worden naar nieuwe businessmodellen.
Kijk op www.soil4u.nl
​
Buitengoed Beheer
Klaas Bomert, op landgoederen actief in de groensector, houdt al ruim 20 jaar kantoor op landgoed Grootstal. Zijn bedrijf Buitengoed Beheer kent zijn origine op het landgoed en opereert op het grensvlak van onderwijs/zorg en bedrijfsleven. De toegevoegde waarde van dit bedrijf ligt in de zakelijke kijk op het onderwijs en in de sociale insteek van de bedrijfsactiviteiten. Het werk-leerbedrijf biedt gedreven jongeren uit het bijzonder onderwijs perspectief op een professionele toekomst. Daarmee worden private en sociale doelen verenigd. Landgoed Grootstal is een van de onderwijslocaties. www.buitengoedbeheer.nl
LandgoedLAB
In de nieuwe werkschuur van het landgoed werken wij samen met het Kandinsky College mee aan de innovatie van het onderwijs. Sinds november 2016 werken creatieve leerkrachten en weetgierige kinderen aan prikkelende opgaven. Opgaven die passen bij vakoverstijgend onderwijs en die, met inzet van hoofd, hart en handen, hen zullen helpen zich te ontwikkelen tot verantwoordelijke jongvolwassenen die zich verbonden voelen met de samenleving.
Het landgoedLAB is ontworpen door Henri Borduin en Marc a Campo volgens de principes van de 'gulden snede', waarbij tevens bijzondere aandacht is uitgegaan naar de lichtinval op beide verdiepingen. Behalve vanwege de lage footprint is het gebouw ook voor de lange termijn toekomst bestendig vanwege de wendbaarheid en flexibele gebruiksmogelijkheden van de ruimten.
​
In 2018 werd het ontwerp genomineerd voor de Dutch Daylight Award.
​
​
​
Op het erf van de boer komt een complex geheel aan relaties, afhankelijkheden en contracten samen. Die complexiteit maakt verandering taai, onzeker, duur en uitdagend. Het gaat niet om een verandering alleen door boeren, maar vooral ook door de partijen daaromheen: de financiers, de leveranciers en de verwerkende bedrijven. Die complexiteit verklaart voor een groot deel het uitblijven van bewegingen richting alternatieve vormen van landbouw.
Dat een systeemverandering in de landbouw geen 'silver bullet' is, is de afgelopen decennia wel bewezen. Via Vitamine G+ onderzoeken we daarom bottom-up en op de schaal van landgoed en omgeving welke maatschappelijke waarden leidend zouden moeten zijn om voedselproductie te verduurzamen. Waar zit het sturende vermogen op mesoniveau? Hoe kunnen we dat beter in samenhang en positie te brengen? Wat kunnen we in dat opzicht leren van het al eeuwen beproefde #landgoedmodel? En in hoeverre bieden adequaat bodembeheer, de aanleg van houtige gewassen en het verkorten van ketens een gezamenlijke oplossing voor meerdere transitie-dossiers tegelijk?,
Een aanzet maakten we met het gelijknamige gebiedsontwerp, dat als raamwerk zal dienen voor de transitie naar een landbouw in evenwicht met natuur, landschap, mens en samenleving. In dit gebied worden 3 landbouwsystemen gepresenteerd aan de consument: CSA Het Heerlijke land, de regeneratieve modelboerderij Bodemzicht en het CSA voedselbos De Heerlijke bosgaard.
​
Het plan Vitamine G+ werd finalist bij de Gelderse Prijs voor Ruimtelijke Kwaliteit 2020.
Vitamine G+:
voedsellandschap van de 21e eeuw
